duits.de/docenten

Ai, films van Til Schweiger staan doorgaans garant voor een mix van vlotte enscenering, hippe muziek, gezochte oneliners, weinig diepgang, veel cliché’s en het binnensneus stoere gemompel van meneer Schweiger zelf. [Gelukkig heeft de DVD ondertiteling in het Duits!] O ja, èn van complete schoolklassen die spontaan zeggen: „Dát was nu eens een leuke film!“. Films van en met Til Schweiger doen het steevast goed in de Duitse bioscopen, vooral ook omdat Schweiger een Hollywood-achtige uitstraling heeft, type ruwe bolster, blanke pit met de juiste looks.  Ook mijn „havomeiden“ vinden Barfuss bijvoorbeeld vaak geweldig.

Voor Schutzengel is producent, scenarist, regisseur èn acteur Schweiger in de huid gekropen van een soort ex-KSK agent, die in een zo Amerikaans mogelijk ogend Berlijn (overduidelijk om de film daar beter te laten verkopen, zelfs de politiesirenes zijn Amerikaans!) een jong en weerloos meisje (gespeeld door de dochter van Schweiger) tegen een genadeloze zakenman beschermt, die haar wil laten doden omdat ze getuige was van een moord waar hij bij betrokken is. Überhaupt is doden wel het juiste woord bij deze film, want de kogels vliegen je om de oren in drie grote shootouts. Die zijn voor Duitse budget-begrippen erg realistisch gedaan, waardoor de film voor de Duitse filmkeuring op 16 jaar staat. Producenten en regisseur moeten erg trots op dit realisme zijn, want beide specials op de DVD gaan over de voorbereiding op de schietscenes. Helaas is de spanning na een uur er wel uit en het budget voor nog meer kogelregens aardig op. Het verhaal verloopt erg voorspelbaar helaas. Een verademing bij dit alles is het indrukwekkende spel van Moritz Bleibtreu en Herbert Knaup, die resp. mede-Afghanistanveteraan en politiechef mogen spelen.

Is dit nu een film voor je leerlingen? Ja en nee. Ja, omdat ze de beeldtaal van Schweigers actiethriller in de trant van Hollywood snel begrijpen en – voor de jochies: de schietscenes erg echt zijn – voor de meiden: Actieheld Schweiger ook emoties toont op de juiste momenten. Nee omdat het verhaal zo plat als een dubbeltje is, en het verhaal ook qua Landeskunde pedagogisch gezien vrijwel niets oplevert, behalve een bak cliché’s. Niet elk cliché is even slecht, daar niet van, maar het blijven cliché’s. Een echte B-film dus, geschikt voor oudere leerlingen om tussendoor eens te bekijken, maar geen echte aanrader dus.

„Zo’n frisse, directe film over het Berlijnse stadsleven is sinds Lola rennt niet meer in de bioscoop te zien geweest“ en „Elke minuut is perfect“. De NRC Handelsblad recensie over Oh Boy liegt er niet om. Op dit moment in de Nederlandse kijkhuisbioscopen, uitgebracht door Cinemien. Hier de beschrijving  van de distributeur:

OH BOY is een originele en geestige film over een dag uit het leven van de jonge Niko Fischer. Vooralsnog heeft hij bitter weinig bereikt in zijn leven. Hij leeft met de dag, rondzwervend door Berlijn. Tot alles op een ochtend écht misloopt. Met zijn vriendin krijgt hij ruzie, zijn vader zet de financiële steun stop en ook het dagelijkse ritueel van een lekkere kop koffie wordt hem ontnomen. Hoe moeilijk kan het zijn om juist in Berlijn een kopje te vinden?

De Duitse it-boy Tom Schilling speelt de 27-jarige dromer die op zijn wanhopige zoektocht naar koffie in een reeks absurde Woody Allen-achtige situaties terecht komt. Totdat het ook bij hem begint te dagen dat hij niet voor altijd kan blijven lanterfanten. Misschien is het tijd om eindelijk volwassen te worden?

De komedie OH BOY, gefilmd in zonnig zwart-wit, is een portret van een jongeman op de rand van volwassenheid. Op soepele wijze, geholpen door de jazzy soundtrack, loodst debuterend regisseur Jan Ole Gerster de kijker van een vrolijke slackercomedy naar een ontroerende ode aan Berlijn, haar bewoners en haar verleden.

Sinds de première in november 2012 maakt OH BOY een ongekend succes mee. Maar liefst zes Lola’s sleepte deze magische Duitse debuutfilm naar binnen en was daarmee het grote succes van de Duitse filmprijs 2013. De film ontving zes Lola´s voor beste film, beste regie, beste acteur (Tom Schilling), beste acteur in een bijrol (Michael Gwisdek), beste scenario en bestefilmmuziek (The Major Minors & Cherilyn MacNeil).

Dat was nu eens een leuke verrassing, toen ik onlangs in de boekhandel in Berlijn de DVD van de TV-serie „Verbrechen“ naar de razend populaire Krimi-boeken van Ferdinand von Schirach vond. Geen idee dat daar inmiddels ook een TV-serie van bestond, en sterker nog, die nog maar nèt op het ZDF te zien is (geweest).  Voor wie er nog nooit van gehoord heeft: Von Schirach is in Duitsland een bekende strafrechtadvocaat èn schrijver.  Zijn boeken met korte verhalen (o.a „Verbrechen“ en „Schuld„) zijn losjes gebaseerd op gevallen uit zijn praktijk. De TV-serie is goedgekeurd voor 16 jaar en ouder, en dat is gezien enkele dramatisch-bloederige  beelden niet onbegrijpelijk. Maar Schirach is niet de man van de goedkope effecten à la de „splatter-movies“, ook niet in zijn verhalen. Het gaat hem om vooral om de reconstructie van de zaak en de psyche van de moordenaar of misdadiger. De aanpak is duidelijk anders dan de traditionele Duitse Krimi’s. Het deed mij soms aan de „suspense“ van een Hitchock of Dahl denken. Ik citeer het ZDF: „Hauptfigur der neuen Serie bildet der Strafverteidiger Friedrich Leonhardt. Sein Interesse besteht darin, die Taten so zu gewichten, dass die Strafe für seinen Mandanten möglichst gering ausfällt. Die höchst unterschiedlichen Geschichten stellen detaillierte Konstruktionen der Verbrechen dar. Es geht nicht um deren Aufklärung durch ermittelnde Polizisten. So wird in den einzelnen Folgen auch nicht immer klar, wer das Verbrechen begangen hat oder wer die Schuld trägt.“ Meer informatie over de serie zelf vind je hier op de speciale ZDF-pagina.

Is dit iets voor gebruik in je klassen? Ik vind het wel wat hebben voor de bovenbouw havo/vwo. De korte verhalen en de TV-serie versie zitten heel dicht op elkaar, dus loont het om zo’n verhaal te laten lezen en dan naar een van de afleveringen van de serie te bekijken. Elke aflevering duurt 45 minuten. De DVD heeft gelukkig ook Duitse ondertiteling. Niet elke aflevering vind ik even geschikt en even goed gelukt, maar naar mijn – uiteraard subjectieve – smaak zijn „Notwehr“, „Der Igel“, „Grün“ en „Summertime“ erg goed. Vier van de zes, da’s geen slechte Ausbeute denk ik. Voor Duitse begrippen (ik vind veel Krimi’s een tikkie te oudbollig, sorry…) vind ik het verrassend goed verfilmd en vaak met uitstekende – deels verrassende – acteurs.

P.S. De serie is vanaf mei 2013 ook in Nederland op DVD verkrijgbaar, maar dan uitsluitend met Nederlandse ondertiteling.

Fantastische acteurs, grootste precisie in de psychologie van de personages, in de scenes, de authenticiteit van de locatie en dialogen. Dat zijn enkele typische kenmerken van films van Christian Petzold. Barbara [Nina Hoss] is een dokter ten tijde van de DDR, die een Ausreiseantrag gesteld heeft, in de gevangenis moest en nu uit Berlijn voor straf naar een provinciaal ziekenhuis ergens aan de Oostzeekust overgeplaatst wordt. Telkens weer houdt de Stasi haar in de gaten, want men wil blijven volgen, welke „Westkontakte“ ze er op na hield. Ook de vriendelijke ontvangst door haar nieuwe chef André wantrouwt ze, want ze is er van overtuigd dat hij al lang door de Stasi bijgepraat is en de opdracht heeft om haar in haar doen en laten te volgen. Iedereen lijkt iedereen in de gaten te houden.

Wie nu aan een spannende Krimi met alle DDR-cliché’s als Plattenbauten, bloemetjesbehang en Honeckerportretten denkt is bij Petzold echt aan het verkeerde adres. Het gaat hem er veel meer om „macht“ ten tijde van de DDR- dictatuur zichtbaar te maken in de relatie tussen mensen. Want Barbara heeft nog steeds concrete vluchtplannen èn een vriend uit het Westen, die haar helpt om een vluchtpoging te ondernemen. Net als het zover is, en ze haar laatste dag in de DDR denkt door te brengen, merkt ze dat haar nieuwe chef haar niet onberoerd laat en dat ze haar patiënten op cruciale momenten niet in de steek kan laten. „Barbara“ is een film die alle kwaliteiten van Christian Petzold indrukwekkend zichtbaar maakt. Het resultaat is ook hier een intrigerende film, die een traag ritme heeft, maar zijn intense en soms magische spanning aan de psychologie van de personages en de lading van de moment ontleent.

Is dit een film voor je leerlingen?

Mijn ervaring met dergelijke niet-mainstream-films is dat ze voor onze leerlingen doorgaans te hoog gegrepen zijn. Het tempo is immers traag, de scenes bevatten schijnbaar „geen“ actie maar vooral sfeer en stiltes en het belangrijkste wat de personages overbrengen is dat wat ze juist niet zeggen. Daarmee zou de doelgroep hoogstens 5VWO of 6VWO zijn denk ik, en ook dan is zo’n hoeveelheid volwassen subtiliteit eenvoudigweg (nog) niet jedermanns Sache. Misschien moeten de leerlingen eerst films als Der Tunnel, GoodBye Lenin! en Das Leben der Anderen zien, voordat zowel voldoende achtergrondkennis aanwezig is als wel dat leerlingen toe zijn aan meer nuance. Dat zegt niets over de kwaliteit van Barbara, voor alle duidelijkheid, maar alles over rijping en het geleidelijk ontwikkelen van kijkgewoontes. Heel prettig voor het onderwijs is dat de DVD ook Duitstalige ondertiteling heeft, wat helaas lang niet altijd vanzelfsprekend is.